Zen & aquarel uitleg

Zen aquarel uitgelegd

Nadat ik bekend raakte met 'Blind contourtekenen' (zie ook Zen tekenen uitgelegd) had ik veel eenvoudige lijntekeningen liggen die wel wat kleur en meer detail konden gebruiken. Dus ging ik naar mijn zolder en vond mijn 20 jaar oude aquarel set terug en begon aan een nieuw avontuur dat heeft geleid tot huidige stijl van mijn (commerciële) werk. Ik ontdekte nieuwe materialen zoals speciale artpens (vulpennen om mee te tekenen) met uitwasbare inkt en ik begon mijn Aziatische penselen te gebruiken die ik voor Sumi-e (schilderen met zwarte inkt op rijstpapier) gekocht had. Dit alles heeft bijgedragen aan de stijl die ik heb ontwikkeld en die ik 'Zen aquarel' noem.

Zen aquarel kan net als Sumi-e gezien worden als tekenen en schilderen tegelijk. Het is een zeer intuïtieve manier van schilderen met eenvoudige streken die een hoge mate van concentratie vereist. Net als bij andere Zen tradities probeer je volledig in het moment aanwezig te zijn tijdens het schilderen, zonder aarzeling en twijfel. Je volgt gewoon de flow. Letterlijk en figuurlijk trouwens, want de 'flow' van je water geeft tijdens schilderen met aquarel veel onverwachte en onbedoelde effecten die je dwingen het resultaat los te laten.

Net als bij Zen tekenen helpt Zen aquarel met het verbinden met jezelf en het maken van connectie. Het zorgt voor een ander soort verbinding waarbij je focus verschuift van het onderwerp naar wat er op je papier gebeurt. Je bent dus meer bezig met de creatie op papier en je gebruikt je intuïtie en ervaring om de 'juiste' stappen te zetten. Denk hierbij aan het kiezen van kleuren en de hoeveelheid water om te verdunnen om zo het beoogde effect te bereiken. Terwijl je naar het water en de verf op het papier kijkt, reageer je met je penseel op wat er gebeurt. Uiteindelijk zal het schilderij een weerspiegeling zijn van al deze processen en jouw gemoedstoestand.

Experimenteren en ervaring

Ervaring is essentieel bij het werken met aquarel, en hoe meer je experimenteert, hoe meer gevoel je krijgt met de materialen. Neem de tijd om vertrouwd te raken met de manier waarop het papier water en verf absorbeert. Experimenteer met verschillende maten penselen en met het mengen van kleuren. Je zult merken dat water een eigen wil heeft en niet altijd doet wat je voor ogen hebt. Desondanks kun je toch prachtige effecten creëren, vaak mooier dan verwacht. Sta jezelf toe om fouten te maken, want dit is de gemakkelijkste en snelste manier om deze techniek onder de knie te krijgen. Als het ‘fout’ gaat, maak je dan niet druk. Fouten leiden vaak tot mooie onverwachte resultaten.

Kennismaken met de materialen

Ik gebruik Chinese penselen, een dun navulpotlood (HB), aquarelverf in blokjes en verschillende soorten inkt (vloeibare Oost-Indische inkt en Japanse inktstaafjes). Ik geef de voorkeur aan aquarelblokjes, maar ik gebruik af en toe ook aquarel in tubes en aquarelpotloden om speciale effecten te creëren. Ik schilder op zwaar glad wit tekenpapier en ik gebruik kleine strookjes papier als schilderspalet. Ik gebruik een eenvoudig stuk keukenpapier om gemorst water of verf te absorberen. Lees hier meer over de materialen die ik gebruik.

Schilder waar je van houdt

Zodra ik besloten heb om te gaan schilderen, volg ik een paar eenvoudige 'regels', misschien kunnen ze jou ook helpen.

Het belangrijkste dat je hoeft te doen, is iets kiezen waar je blij van wordt of je hart op reageert. Vraag jezelf af wat het is aan jouw onderwerp dat je zo leuk vindt. Bijvoorbeeld de elegantie van een vlindervleugel, of de kleuren van de vlinder.

De tweede 'regel' is om die mooie eigenschap(pen) in je schilderij weer te geven. Wanneer je een prachtige elegante vlinder wilt schilderen, open jezelf dan voor de energie van liefde en elegantie en voel het in je hart terwijl je aan het schilderen bent. Zo kan die energie door jou heen in je schilderij terechtkomen.

Stap voor stap

Als je nieuw bent met aquarelleren, zul je in eerste instantie vast veel vragen hebben. Welke verf moet ik kopen? Welk papier gebruik ik? Hoe weet ik dat ik op de goede weg ben? Hoe bouw ik een schilderij op? Toen een Nederlandse uitgever mij benaderde om een boek te schrijven over mijn Zen aquareltechniek, greep ik deze kans aan om mensen op weg te helpen.

Naast verschillende hoofdstukken over verf, kleurpennen en verschillende soorten papier, zijn er ook 25 stap-voor-stap-oefeningen die je precies laten zien wat ik bij elke stap heb gedaan. Van het kiezen van de kleuren tot het aanbrengen van verf op de juiste plekken, het is allemaal in beeld gebracht. Je kunt het boek hier vinden.

Een ijsvogel schilderen

Als je een idee wilt hebben van hoe ik werk, kijk dan eens naar deze video hoe ik een ijsvogel schilder. Het is versneld afgespeeld en kostte me in werkelijkheid ongeveer 30 minuten om te schilderen. Als je goed kijkt, zie je dat ik in lagen werk: soms werk ik 'nat op nat' (nieuwe verflaag vloeit op de natte eerste laag) en soms werk ik 'nat op droog' (de nieuwe laag vloeit niet uit de droge eerste laag). Meer video's zijn te vinden op mijn Youtube-kanaal.