Iedereen kan tekenen!

Er bestaat een valse aanname in de wereld dat alleen getalenteerde mensen kunnen tekenen. Het is complete onzin! Denk er eens over na: als je met de

je hand kunt schrijven, kun je de meest complexe en kleine symbolen 'tekenen'. We noemen het schrijven, maar het vereist dezelfde motorische vaardigheden als tekenen. Dus als je kunt schrijven, waarom zou je dan niet kunnen tekenen? De sleutel ligt in de manier waarop we zien en onze handen 'instrueren'. Als kinderen en volwassenen op de juiste manier leren kijken, kunnen ze meteen tekenen wat ze zien met behulp van de tekenreflex.

Toen ik de 'Zen' benadering van tekenen ontdekte, begon ik op een heel spontane en moeiteloze manier te tekenen. Het zorgde ervoor dat ik mijn rationele denken en perfectionisme losliet door fouten en mislukkingen te accepteren. Grappig genoeg resulteerde deze verandering in aanpak en mentaliteit in mooiere en lichtere tekeningen en het allerbelangrijkste: ik vond deze manier van tekenen veel leuker!

Heel goed waarnemen is het kernelement van Zen tekenen. Het gaat erom vanbinnen stil te worden en je open te stellen voor wat je ziet. Door gebruik te maken van de 'tekenreflex' tekenen je handen als vanzelf de (contour)lijnen, ook wanneer je niet naar je papier kijkt! Ik noem deze oefening 'blind contour tekenen' en het dwingt je om naar elk detail te kijken. Alles wat je ziet, komt op je papier terecht. Door gebruik te maken van de reflex lijkt de tekening bijna vanzelf te verschijnen en kun je je ondertussen concentreren op wat je ziet, je verbonden voelen en genieten van de ervaring.

Van krabbel tot 'kunst'

De eenvoudige contour tekeningen die het resultaat zijn van 'blind contour tekenen' kunnen voor elk artistiek doel worden gebruikt. Je kunt de tekening realistischer maken door donker en licht met potlood toe te voegen. Je kunt de tekening gebruiken als basis voor een schilderij in elk gewenst materiaal, zoals aquarel, olie- en acrylverf, potlood en kleurpotloden. Hoe meer je oefent, hoe meer je leert over de techniek en hoe meer ervaring je opdoet. Door met een 'Zen' benadering te tekenen zullen je vaardigheden vanzelf verbeteren naarmate je meer ervaring krijgt.

Less is more

Zen tekenen is een manier van tekenen gebaseerd op de basisprincipes van Zen. Eén daarvan, het 'less is more' principe, leert ons de essentie van het onderwerp te schetsen en alles weg te laten dat er niet doet. Een simpel getekende lijn kan alles vertellen, als je de essentie hebt gevangen.

Bij zen tekenen kun je met dit principe spelen en proberen de essentie van een bloem, een plant, een dier of een landschap in een eenvoudige schets te tekenen en onnodige en 'irrelevante' details weg te laten.

Bewegende objecten

Als je tekeningen van stillevens goed gelukt zijn kun je levende en bewegende onderwerpen gaan tekenen, zoals vliegende vogels, rennende dieren en mensen op straat. Het tekenen van bewegende onderwerpen is een geweldige manier om te leren het resultaat los te laten en je tekensnelheid te verhogen. Dit soort tekeningen zien eruit als spontane schetsen of krabbeltjes en niet als volledig gedetailleerde tekeningen. Het is echt heel leuk om te tekenen zonder al te veel aandacht aan je papier te besteden!

Leren door Zen tekenen

Zen tekenen kan een goede oefening zijn om nieuwe dingen te leren. Deze manier van kijken zonder vooroordeel en focus op de kleinste details zorgt ervoor dat je veel meer ziet, wat kan resulteren in nieuwe inzichten. Ineens (her)ontdek je iets dat je nog nooit eerder hebt gezien. Leren door te tekenen wat je ziet, was vroeger een belangrijk onderdeel van het (wetenschappelijk) onderwijs. Tegenwoordig heeft zien en tekenen op de meeste scholen aan populariteit ingeboet en ik hoop dat leraren weer zullen terugkeren naar deze manier van leren door middel van tekenen.

Verliefd worden en verbinding maken

Vanaf het moment dat je begint met Zen tekenen zal je visuele bewuster worden. Zen zien wordt een manier van leven. Ieder moment van de dag kun je getroffen worden door iets dat je aanspreekt. Wanneer je bijvoorbeeld bomen begint te tekenen en hun unieke vorm en energie ziet, zie je misschien zoveel bijzondere bomen die je normaal gesproken niet zou hebben opgemerkt. Door iets echt te zien en jouw volledige aandacht te geven kun je een verbinding voelen met bijvoorbeeld een boom, die de relatie tussen jou en die boom voor altijd verandert.

Energie zien

Eén ding dat mij persoonlijk opviel door Zen tekenen is dat je je meer bewust kunt worden van het 'zien' van energie. Omdat alles om je heen een vorm van energie is, kun je je meer bewust worden van de kenmerken van die energie. Ieder mens, dier, boom en landschap straalt energie uit. Dat kan bijvoorbeeld vriendelijke, vredige energie zijn, maar ook nerveuze of zelfs verdrietige energie. Door deze objecten met je hart te zien, word je je bewust van subtiele nuances in energie. Dit vernieuwde bewustzijn is het resultaat van de verbinding met wat je ziet en het zou je kunnen verbazen hoeveel informatie je kunt afleiden uit het zien van energie.

Boeken

Als je meer wilt leren over Zen tekenen en geïnspireerd wilt raken, kan ik je van harte aanraden boeken over de techniek te lezen. In mijn boekensectie vind je mijn boeken in het Engels en Nederlands waarin wordt uitgelegd hoe je zelf aan de slag kunt. Naast mijn boeken zijn er nog veel meer interessante boeken en gelukkig zijn de boeken van Frederick Franck nog steeds op de markt verkrijgbaar.

Lees verder...